söndag 7 juli 2019

Ç’ESHTE NDIJIMI DHE PERCEPTIMI ?

Ç’ESHTE NDIJIMI DHE PERCEPTIMI ?
Në jetën e përditshme shumica e njerëzve nuk përjetojnë deprivim shqisor. Bota është e mbushur me shumellojshmëri ngacmimesh të mjedisit, për të ciiat bëhemi të vetëdijshëm përmes proceseve të ndijimit dhe perceptimit. Megjithse vështirë t’i dallosh, psikologët priren që ta shohin ndijimin si një cilesë fiziologjike, ndërsa perceptimin si një cilesi kognitive.
Douglas Bloomquist (1985) pohoi se, ndijimi është procesi pasiv përmes të cilit ngacmimet kapen nga receptoret ndij ues dhe shndërrohen në impulse nervore që përcillen nëpër të gjithë sistemin nervor. Kjo është faza e parë e vetëdijësimit me mjedisin. Recepotorët ndi'ues janë struktura fizike në fund të sistemit nervor që ndikohen drejtpërdrejtë nga ngacmimet e jashtme. Çdo gjë që përjetojmë në mjedisin rrethues vjen te ne nëpërmjet receptoreve ndijues ose shqisave.
Perceptimi është një proces më aktiv në të cilën informacioni ndij ues përcillet përmes sistemit nervor në tru ku organizohet dhe interpretohet. (Matlin, 1988). Perceptimi përfshin procese të tjera kognitive, si kujtesa, të menduarit dhe një aftësi për të formuar kuptime përmes proceseve ndijore. Një dallim të cilit do t’i referohemi në këtë tekst është se studimi i ndijimit përqëndrohet në aktivitetin shqisor, ndërsa studimi i perceptimit e vë theksin në atë që përjetojmë realisht.
Në çdo moment ne përjetojmë një sërë ngacmimesh ndijuese. Meqë s’mund t’u përgjigjemi njëkohësisht të gjitha ngacmimeve të mjedisit të jashtëm duhet të zgj edhim dhe t’i kushtojmë vëmendje vetëm një numri të kufizuar të tyre duke i lënë mënjanë të tj erët.Përmes eksperiencës kemi mësuar që të kapim vetëm të dhënat ndijuese që kanë të bëjnë me qëllimet tona. P.sh, si shoferë ne i kushtojmë vëmëndje të madhe makinave të tjera, kthesave të rruges, shenjave të rrugës, sinjaleve të makinave, por si pasagjerë ndoshta jo. Ky proces i quajtur vëmëndje seleksionuese është jashtëzakonisht i rëndësishëm për mbij etesën tonë përderisa na lejon të përqëndrohemi në aspektet më të rëndësishme të mjedisit të jashtëm. Vëmëndja seleksionuese përcaktohet pjesërisht nga motivacioni.           www.radiolyra.com
Pritshmëria është një faktor tjetër i rëndësishëm në procesin e perceptimit. Sikur t’ju thoja : “ Bëhuni gati, mblidhni gjërat se “ me çfarë do ta mbushnit boshllëkun ?. Ju do të përgjigjeshit me “ Do të shkojnë “, sepse ju prisni që ta dëgjoni këtë fjalë. Pritshmëria oerceotuese mund të mendohet si kulmi i të gjithë Përvojave tona, e cila na drejton për të përceptuar botën nga një perspektivë unike. Fakti sesi ne e përceptojmë botën varet nga përvojat tona të fituara më parë, nga kulturajonë dhe nga konstrukti ynë biologjik.