Çfarë kemi mësuar nga ta që nuk kujtojnë asgjë, dhe ata që janë kampionë të kujtesës

 

Për trajtimin e epilepsisë, Henry Molaison, i njohur për dekada të tëra si “HM” për të mbrojtur identitetin e tij, hoqi një pjesë të lobit temporal, duke përfshirë hipokampusin, në të dy anët e trurit të tij. Edhe pse operacioni reduktoi krizat, ai nuk mund të formonte kujtime të reja. Ai kujtnte përvojat dhe njerëzit që kish patur dhe takuar para operacionit, por jo pas tij. Ai mësoi aftësi të reja, por kurrë nuk mbante mend që t’i praktikonte ato. Përvoja e Molaisonit sugjeronte se hipokampusi ndihmon për të formuar kujtime të reja, ndërsa kujtimet afatgjata dhe kujtimet e të pavetëdijshmes, “banojnë” diku tjetër në tru. 

Në vitet 1920, kujtesa e jashtëzakonshme e Solomon Shereshevskyt zgjoi interesin e psikologëve. Truri i tij sillte në mendje automatikisht imazhet në vend të fjalëve – bluja i sillte pamjen e një njeriu që mbante një flamur blu nga një dritare; shtata ishte një njeri me mustaqe. Edhe pse imazhet mendore bezdisnin Shereshevskyn, ato gjithashtu e ndihmonin të kujtonte çdo gjë të cilës i kushtonte vëmendjen, të tilla si letrat e shkruara dhe vargje poezish në një gjuhë të panjohur. 

Kampionët e kujtesës – fituesit e konkurseve që testojnë tiparet e kujtesës – kanë aftësi të ngjashme, në sajë të teknikave të caktuara kujtesës. Joshua Foer, autor i “Ecja në Hënë me Ajnshtainin” ka hedhur në një libër përpjekjen e tij për t’u bërë një kampion i kujtesës. 

Ai krijonte histori pamore për të mësuar përmendësh rendin e letrave, të tilla si Michael Jackson dhe “Ecja e tij në Hënë” (mbreti i kupë), John Goodman që ha një hamburger (mbreti spathi) apo Bill Clinton që pi një cigare (mbret karo). Foer thotë se këto truke funksionojnë jo vetëm për kampionët e kujtesës. “Të gjitha kujtimet tona janë të jashtëzakonshme,” thotë ai. “Nëse ju mund të krijoni një imazh të çmendur, ta ngulisni me të vërtetë në sy mendjen tuaj, ai bëhet i paharrueshëm”