Pëlqimi ndërpersonal,dëshirimi dhe dashurimi

 

 

Këngët dhe letërsia e kanë bërë të pavdekshëm njërin nga emocionet më të fuqishme që ne përjetojmë-dashurinë.Ajo pjesë e psikologjisë që merret me dëshirimin,dashurinë dhe me miqësinë është quajtur pëlqimi ndërpersonal.Berscheid dhe Walster (1978) e shohin pëlqimin ndërpesonal si një predispozicion për ta vlersuar pozitivisht një person tjeter.Terheqja reciproke ka tri aspekte :atë kognitiv,emocional dhe sjellor.Aspekti kognitiv ka te bëjë me mendimet dhe besimet pozitive e negative të dikujt për një person tjetër;aspekti emocional ka të bëjë me ndjenjat pozitive dhe negative dhe aspekti sjellor ka të bëjë me mënyrën se si sillemi me dikë.

                                                     Dëshirimi

 

Njerëzit janë krijesa shoqërore që kanë nevojë të jenë së bashku.Përse tërhiqemi,përse na pëlqejnë njerëz të caktuar? Si i krijojmë marrëdhëniet reciproke?

Faktorët që ndikojnë në pëlqimin ndërpersonal.Psikologët socialë janë përpjekur të shpjegojnë se pse ne pëlqejmë njrëz të caktuar.Në përgjithësi studimet flasin për tri faktorë kryesorë:afërsinë,ngjajshmërinë,dhe paraqitjen fizike.Ne priremi Të pëlqejmë ata njerëz që janë gjeografikisht afër nesh.Miqtë tanë gjenden ndër fqinjët dhe ndër njerëzit që i shohim çdo ditë në shkollë,në punë,në xhami ,në kishë.Leon Festinger dhe kolegët e tij(1950) kryen një studim klasik duke matur modelet e miqësisë midis studentëve të martuar që jetonin në një kompleks apartamentesh.Ata zbuluan se miqësia lindte midis atyre që jetonin pranë njëri-tjetrit.Më i mundshmi për tu bëre mik i dikujt ishte fqinji i tij.Njëri nga shpjegimet e rolit që luan afërsia në të pëlqyerit e dikujt është se ne bëhemi më të afërt më shumë me ata njerëz,të cilët i shohim rregullisht(Moreland dhe Zajonc,1982).

Studimet mbi ngjajshmërinë tregojnë se njerëzit pëlqejnë ata me të cilët kanë parime morale të ngjashme,aftësi intelektuale,interesa dhe parapëlqime të ngjajshme për aktivitete.Është e këndshme të jemi me ata që kanë dëshirë të bëjnë po ato gjëra qe duam edhe ne.Me ata që na ngjajnë ne jemi të zotë të komunikojmë në mënyrë më efikase.Hays (1985) bëri të ditur se njerëzit që pëlqejnë të bëjnë gjëra të ngjajshme dhe që përjetojnë ngjajshmërisht kanë më shumë mundësi të bëhen miq.Në një farë mënyre,ne pëlqejmë ata që janë si ne,meqë kjo na bën të ndjehemi të qetë.

Paraqitja fizike luan një rol të madh në zgjedhjen e atij që duam ta njohim më mirë.Në përgjithësi studimet tregojnë se njerëzit e pashëm kanë më shumë mundësi të perceptohen në mënyrë të pëlqyeshme.Ata kanë gjithashtu më shumë mundësi që më pas të zgjidhen për shokë.Pse është me rëndësi të jesh i pashëm?Ne jemi të prirur ta pëlqejmë bukurinë dhe supozojmë se bukuria shoqerohet mirësi dhe karakteristika pozitive.Ne gjithashtu i rrisim vlerat vetes kur jemi të shoqëruar nga njerëz të pashëm.

Teoritë me mardhëniet me të tjerët.Egzistojnë disa teori që merren me mënyrën sesi formohen marrëdhëniet me të tjerët.Teoriia e shkëmbimit social thotë se ne e vlersojmë koston dhe shpërblimin e marrëdhënieve që kemi .Në qoftë se shpërblimet janë më të mëdha se kostoja,atëhere ne vazhdojmë marrdhënien dhe,nëse kostoja është shumë e lartë,atëhere ne kërkojmë shoqëri të tjera.Shpërblimi mund të jetë prestigji,informacioni,paratë,qëndrushmëria emocionale dhe kënaqësia.Kostoja mund të jetë para,përpjekje shumë të mëdha ose çdo gjë tjetër e pakëndshme në një marrdhënie.Në marrdhëniet me të tjerët ne vlersojmë edhe drejtësinë.Teoria e drejtësisë thotë se njerëzit janë të motivuar që në marrdhënie të ruajnë një ekuilibër drejtësie. Në qoftë se njëri vetëm jep dhe tjetri vetëm merr,atëhere duket qartë se marrdhënia nuk eshtë e drejtë dhe se duhet presion për ta ekuilibruar atë.Në qoftë se ndjejmë që në marrëdhënie nuk kemi drejtësi,ne priremi më tepër për të kërkuar marrdhënie të tjera sesa për të vazhduar marrëdhënien e padrejtë dhe të pakënaqshëm.